PARLAYAN GÜNEŞ: AYTMATOV

         Kırgızların sağlam kalemi !

Cengiz Aytmatov kimdir ?

Kırgız edebiyatçı, yazar, gazeteci, çevirmen, diplomat ve siyasetçi. Aynı zamanda Türk dünyasının ünlü yazarları arasında yerini almaktadır. Türk kültür zenginliği tüm dünyaya tanıtmıştır. Yazdığı bir çok kitabında tarihi, kültürel ve milli değerleri ön plana çıkarmıştır. Bunun yanı sıra aşk, doğa ve insan gibi temaları da kullanmıştır. 170 dile çevrilmiş eserleri olduğu bilinir.

12 aralık 1928'de kırgızistan'ın talas eyaletinin şeker köyünde dünyaya gelmiştir. Gençliği sıkıntılı bir döneme denk gelmiştir. O dönemde zaten yeni yerleşmeye başlayan siyasî sistemle, bir de savaşla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Çok genç yaşta çalışmaya başlamış, II. Dünya Savaşı'nın SSCB üzerindeki etkileri gençleri de etkilemişti. yetişkinler savaşta olduklarından, gençlere büyük iş düşüyordu. Cengiz Aytmatov On dört yaşında köyündeki sekreterliğe girmiş, Burada tarım makinelerinin sayımı ve vergi tahsildarlığı gibi işlerde çalışmıştır. Türk dünyasının ünlü yazarı Cengiz Aytmatov Bunun yanı sıra rusça öğretmenliği de yapmıştır. 

Devlet adamı olan babası Torekul Aytmatov Burjuva Milliyetçisi olma suçuyla 1937’de tutuklanmış ve 1938 yılında kurşuna dizilerek idam edilmiştir. Annesi ise Nahima Aytmatov Tatar asıllı tiyatro sanatçısı ve öğretmendir.  

Köyünden, Kazakistan'a giderek Cambul Veterinerlik Teknik Okulu'nda okumuş, daha sonra şimdiki Kırgızistan'ın başkenti olan Bişkek'e giderek burada Frunze Tarım Enstitüsü'nde öğrenimine devam etmiştir. Ardından Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü'ne geçmiş ve 1956 ile 1958 yılları arasında Moskova'da okumuştur. Yazmaya bu yıllarda Pravda gazetesinde başlamıştır. Yazdığı eserleriyle üne kavuşmuş ve 1957 yılında Sovyet Yazarlar Birliği'ne üye kabul edilmiştir. 1963'te Lenin Ödülü'nü almış. Eserleri yüz elliyi aşkın dile tercüme edilmiştir. 1990-1994 yıllarında Sovyetler Birliğini ve Rusya Federasyonunu, sonra ise 2008 yılına kadar Kırgızistan Cumhuriyetinin büyükelçisi olarak temsil etmiştir.

Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel romanının film çekimleri için gittiği Rusya'nın Tataristan Cumhuriyeti'nin başkenti Kazan'da 16 Mayıs 2008 rahatsızlanmış ve böbrek yetmezliği teşhisiyle tedavi için Almanya'ya getirilmişti. Almanya'nın Nürnberg kentindeki Klinikum Nord'da tedavi gören Cengiz Aytmatov, komaya girmiş, 10 Haziran 2008 tarihinde Nürnberg'de hayatını yitirmiştir.

Aytmatov'un Eserleri

-Darağacı - Dişi kurdun Rüyaları 

-Gün olur asra bedel

-Fuji-Yama, Fuji Dağının Tepesi

-Beyaz Gemi 

-Selvi Boylum Al Yazmalım 

-Elveda, Gülsarı !

-Dağlar ve Steplerden Masallar

-İlk Öğretmenim 

-Cemile 

-Yüzyüze 

-Zorlu Geçit 

-Toprak Ana

-Cengiz Han'a Küsen Bulut

-Çocukluğum

-Kızıl Elma 

-Hiroşimalar Olmasın

-İlk Turnalar

-GülSarı

-Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek

-Sultan Murat

-Dişi Kurdun Rüyaları

-Kassandra Damgası 

Aytmatov'a ait görseller

Aytmatov üzerine görüşlerim

Cengiz Aytmatov, Türk dünyasının önemli kalemi, Türk'ün haykırışlarıydı. Onun hayatı Tarihi, kültürel ve milli çalışmalar üzerine kuruluydu. Kendi coğrafyası içinde bulunan masalları, destanları, halk türkülerini bir cok eserinde topluyor, yorumluyordu. Onun ayrıca çok önemli bir özelliği daha vardı o her zaman Türk olan kırgız toplumunu bir manda yönetimi haline getirmeye çalışan komünist rusya'ya karşı durmuş eserlerinde tepkisini ortaya koymuştu. Lakin değerli yazarımızın çoğu eserini duymuş, özetlerine şahit olmuştum. Ama okumak için fırsatım olmamıştı. Son olarak "Toprak ana" isimli eserini okuma fırsatına eriştim. Cengiz Aytmatov Kahramanlık, aşk, doğa temalarını bu eserinde cok güzel kullanmış ortaya harika bir eser çıkarmış bunu bana bizzat hissettirmişti. Velhasıl kelam, Cengiz Aytmatov yazdığı birçok eserle kendini dünyaya duyurdu. Aytmatov bey'in yazılarının içeriği bu kadar harikulâde olmasa dünyaya ismini duyulabilir miydi ? Şüphesiz duyuramaz. Dillere destan olamazdı. Bu da cengiz Aytmatov'un nasıl bir yazar olduğunu ortaya koyuyor. Ben bizzat kendi şahsım adına Cengiz Aytmatov'un Türk toplumunun kültürüne ve değerlerine verdiği önem ve emekleri için şahsım ve Türk milleti adına sonsuz saygımı ve teşekkürlerimi sunarım. Ruhu şad, mekanı cennet olsun. Sevgilerimle, esenlikler...